طرح تفصیلی

چنانچه مساحت یا عرض‌معبر ملکی از حدنصاب تعیین‌شده در آن زیرپهنه کمتر باشد، معادل یک‌ طبقه از سقف تراکم مجاز آن ملک کاسته می‌شود و اگر هم مساحت و هم عرض‌معبر آن ملک هر دو از حدنصاب‌ زیرپهنه کمتر باشد، معادل دو طبقه از سقف تراکم مجاز آن ملک کم خواهد شد. همچنین اگر مساحت زمین در یک زیرپهنه سه‌برابر حداقل مساحت زمین تعیین‌شده در آن زیرپهنه باشد، یک‌طبقه تشویقی به سقف تراکم‌مجاز آن ملک اضافه می‌شود و اگر مساحت 5برابر باشد، دو طبقه تشویقی ارائه خواهد شد.

شرط ساخت مسکونی در پهنه فعالیت

مطابق ظاهر مقررات طرح تفصیلی، در پهنه فعالیت، فقط امکان ساخت‌وسازهای تجاری و اداری وجود دارد اما در متن ضوابط و مقررات این طرح، بندی وجود دارد که به مالکان قطعاتی که ملک‌شان در پهنه فعالیت واقع شده و قصد ساخت‌وساز مسکونی را برای آن دارند، اجازه می‌دهد بین 2 تا 3 طبقه مسکونی با زیربنای حداکثر 300 مترمربع احداث کنند.

مختلط یعنی چه؟

کاربری املاکی که در پهنه مختلط قرار گرفته‌اند شامل ساخت توام تجاری و مسکونی است. ضوابط برای این املاک به این صورت است که در طبقه همکف و اول، باید حتما کاربری غیرمسکونی اعمال شود و در طبقات بالا مجوز کامل مسکونی، کامل تجاری یا مختلط برحسب سلیقه سازنده، داده خواهد شد.

سبز، فقط سبز

هر چند در سه پهنه ذکر شده، کاربری مسکونی و تجار عملا در هر پهنه، قابل استفاده است، اما در پهنه چهارم –سبز- تحت هیچ‌شرایطی ساخت‌وساز مسکونی و تجاری و اداری مجاز نیست و کاربری‌های مجاز در این پهنه محدود به فعالیت‌های مرتبط با گذراندن اوقات فراغت، تفرج و گردشگری و ورزشی است.

تفکیک زمین حداقل 500مترمربع

براساس مقررات طرح تفصیلی جدید تهران، مالکان زمین‌های متراژ بزرگ در پهنه مسکونی، برای تفکیک قطعات باید به گونه‌ای اقدام کنند که مساحت حاصل از تفکیک از 500 مترمربع کمتر نباشد. همچنین مساحت زمین حاصل از تفکیک قطعه در سایر پهنه‌ها نیز نباید از 1000 مترمربع کمتر باشد.

متن اصلاحیه راه پله و آسانسور برای زمین های زیر 200 متر مربع

1- طبق پيوست 2 مبحث پانزدهم مقررات ملي ساختمان ، حداقل ابعاد مفيد چاله آسانسورهاي 4 نفره نيمه اتوماتيك ، عرض 140 وطول 160 سانتيمتر درنظر گرفته شده است . كه باتوجه به اينكه طبق ضوابط ابلاغي ابعاد مفيد چاه آسانسور160*200 سانتيمتر ميباشد ، ابعاد مفيد 140*160 سانتيمتر براي املاك ريزدانه با مساحت سند حداكثر 200 مترمربع وياكمتر ، ملاك قرار گيرد .

2- طبق بند 3-1-4-4-4 مبحث سوم مقررات ملي ساختمان ، راه پله بايد دست كم 110 سانتيمتر عرض مفيد داشته باشد ، مگرآنكه مجموع تعدادمتصرفان تمام طبقات استفاده كننده از راه پله كمتر از 50 نفر باشد كه دراينصورت عرض مفيد مي تواند به حداقل 90 سانتيمتركاهش داده شود . لذا چنانچه مساحت سند حداكثر 200 مترمربع ويا كمترباشد ، و ساختمان مربوطه نيز حداكثر تا 5 سقف و با اسكلت فلزي طراحي گردد وتعداد كل ساكنين آن نيزكمتر از 50 نفر باشند ، عرض پاگرد مياني ، يك متر(كه پله اي درپاگرد قرار نگيرد) و عرض پاگرد در ورودي آپارتمان (هم تراز با سطح واحد) 1.20 متر، ابعاد مفيد و تمام شده راه پله ( به هنگام بهره برداري) 2* 4.60 متر درنظر گرفته شود .

ضمناً ارتفاع هرپله نيز حداكثر تا 18 سانتيمترقابل قبول باشد . بديهي است ساختمانهاي مشمول رعايت ضوابط ومقررات شهرسازي ومعماري براي افراد معلول جسمي- حركتي از مفاد اين متن مستثني ميباشند وميبايست ضوابط مربوط به آنان كمافي السابق رعايت گردد .
3- املاكي كه پس از رعايت براصلاحي ، حداكثر بر6متر و مساحت آن حداكثر 200 مترمربع وكمتر مي باشد علاوه بررعايت مفاد بند 1 و 2 اين دستورالعمل، الزامي به تامين لابي نداشته باشد . شايان ذكر است دررابطه باعدم اجراي لابي انخاذ تدابير ايمني و حفاظتي لازم جهت جلوگيري و كاهش آثار تخريبي درزمان وقوع حريق، ضروري مي باشد .

انواع پروانه

پروانه ساختمانی: مجوز قانونی ای که از طرف شهرداری برای هرگونه ساخت و ساز برای صاحبان املاک در قطعات بایر ( زمین خالی ) صادر می گردد .

تخریب و بازسازی : پروانه ای که با تخریب بنای قدیمی و احداث بنای جدید براساس طرح تفصیلی صادر می گردد.

اضافه اشکوب : مجوز احداث طبقاتی برروی طبقات موجود (توسعه بنا در ارتفاع)

تبدیل : مجوزی که برای تبدیل یک واحد مسکونی به دو واحد ، تبدیل واحد مسکونی به اداری و یا تبدیل قسمتی از مسکونی به واحد تجاری و… صادر می گردد.

تغییرات – تعمیرات: پروانه ای که منظور انجام تعمیرات و تغییرات جزئی و کلی صادر گردد.

تمدید پروانه: در صورت منقضی شدن مهلت پروانه و یا عدم شروع عملیات ساختمانی از طرف مالک ، اعتبار پروانه تمدید و با همان مشخصات صادر خواهد شد.

تغییر نقشه : در صورت تقاضای مالک و به شرط عدم شروع عملیات ساختمانی نسبت به تغییرات یا جابجایی فضاها یا توسعه بنای پروانه های معتبر ، پروانه تغییر نقشه صادر خواهد شد.

ابطال پروانه : در صورت تقاضای مالک با اخذ اصل پروانه صادره و ابطال آن و پیوست به پرونده بصورت مکانیزه نیز پروانه باطل و تصویر به مراجع ذیربط اعلام می گردد و با رعایت ضوابط و مقررات پرداختی های مالک عودت گردد.

تعویض مهندس ناظر یا مجری: در صورت درخواست مالک و با رعایت ضوابط و مقررات و موافقت ناظر ، مجری ، مراجع ذیصلاح ، معرفی ناظر و مجری جدید ، مجوز فوق صادر می گردد.

انواع گواهی

عدم خلاف: در صورت شروع به کار ساختمانی طبق پروانه صادره برای هرگونه معامله و یا انقضای مهلت پروانه (برای ادامه عملیات ساختمانی یا بروز خلاف ، پس از رسیدگی ، ‌گواهی جدیدی به نام گواهی عدم خلاف صادر می گردد.

بلامانع ناحیه: در موارد بروز تخلفات جزئی که منجر به جلوگیری شود، پس از رفع خلاف یا رسیدگی به آن ، مجوز ادامه کار از شهرسازی منطقه به ناحیه مربوطه صادر خواهد شد

بلامانع شهرسازی: درصورت درخواست انواع پروانه و کشف خلاف در بنا و رسیدگی به آن برای سهولت روند اداری و ادامه کار ، بلامانع شهرسازی صادر خواهد شد.

پایان کار: در صورت پایان عملیات ساختمانی و عدم وجود تخلف و ارائه گواهی صحت اجرا از جانب مهندس ناظر، گواهی پایان کار ساختمانی توسط شهرداری صادر می شود.

پایان کار آپارتمانی: صدور گواهی پایان ساختمان یا عدم خلاف در مورد هریک از آپارتمان های یک مجتمع بشرطی که در اختصاصیات و مُشاعات تخلفی حادث نشده باشد .

پایان کار قبل از ۴۹: جهت بناهایی با هر کاربری که قبل از اردیبهشت سال ۱۳۴۹ ( تاريخ ابلاغ طرح جامع شهر تهران به شهرداري جهت اجرا ) احداث و بهره برداری گردیده اند ( شامل مقررات طرح جامع تهران نمی باشند) پایان ساختمانی قبل از ۱۳۴۹ صادر می گردد.

تمدید پایان کار: در صورت انقضای اعتبار پایان کار و عدم وجود هرگونه خلاف یا تغییرات در بنا پایان کار مذکور با همان مشخصات مجدداً‌ تمدید می گردد.

حوزه بندی پارکینگ

شهر تهران از جهت تعیین پارکینگ لازم جهت ساختمانهای مسکونی و خدماتی به سه حوزه 1-2-3 تقسیم بندی شده که ضوابط تامین پارکینگ در این حوزه ها به شرح ذیل است:

لازم به ذکر است جهت سایر کاربردها ( تجاری-اداری-رستوران و…) تعداد پارکینگ لازم در هر سه حوزه مساوی بوده و در جدول پیوست بخشنامه پارکینگ به تفکیک ذکر گردیده است.

الف) اگر ملک کلاً به صورت یک واحد مسکونی باشد ( در هر سه حوزه پارکینگ) :

• اگر سطح نا خالص کل ساختمان ( طبقات با زیر زمین ) کمتر از 150مترمربع باشد نیازی به احداث پارکینگ نیست .
• اگر سطح نا خالص کل ساختمان ( طبقات با زیر زمین ) بیشتر از 150مترمربع تا ۲۰۰ متر مربع باشد یک واحد پارکینگ مورد نیاز است .
• اگر سطح نا خالص کل ساختمان ( طبقات با زیر زمین ) بیشتر از ۲۰۰مترمربع باشد دو واحد پارکینگ مورد نیاز است .

ب) اگر ملک دارای بیش از یک واحد مسکونی باشد :

پارکینگ مورد نیاز سایر ساختمان ها

ضوابط بالكن‌ها

احداث پيش‌آمدگي و بالكن در گذرهاي كمتر از 12 متر مقدور نمي‌باشد.

2- احداث پيش‌آمدگي در خيابان‌هاي 12 متر تا 20 متر به عمق 80 سانتي‌متر و براي خيابان‌20 متر به بالا به عرض 120 سانتي‌متر مجاز مي‌باشد.

3- ارتفاع پيش‌آمدگي نسبت به كف پياده‌رو، نبايد از 3.5 متر كمتر باشد و سطح آن مطابق ضوابط مربوطه جزء تراكم محسوب خواهد شد.

4- پيش‌آمدگي روي پخ دوگذر در محدوده سند مالكيت، به ميزان حداكثر 1.5 متر عمود بر پخ و به شرط رعايت 3.5 متر ارتفاع از كف پياده‌رو بلامانع است.

سطح اشغال در قطعات مسکونی در شهر تهران

بر اساس ضوابط و مقررات شهر سازی ملاک عمل طرح جامع شهر تهران ضوابط سطح اشغال در قطعات مسکونی بدین شرح است :سطح اشغال در قطعات مسکونی معادل ۶۰ درصد مساحت زمین طبق سند مالکیت مجاز است .

محل احداث بنا را در مطالب بعدی توضیح خواهم داد ، لیکن در صورتیکه محل احداث بنا در شمال ملک باشد ، شرایط زیر در طراحی بایستی رعایت شود :

۱ – پیشروی طولی ساختمان ، در املاک واقع در محدوده شهر تهران ،60 درصد طول زمین قبل از اصلاحی ، مجاز می باشد .

2– به منظور هماهنگی با ساختمانهای مجاور و ارتفاء کیفی طراحی ،پیشروی طولی ساختمان حداکثر به میزان 2 متر مازاد بر 60% طول مجاز ، بلامانع می باشد .

تبصره: در صورتی که در ساختمان مجاور ،پخ 45 درجه رعایت شده باشد ، اجرای پخ در ملک مورد تقاضا نیز الزامی و در سایر موارد رعایت پخ ضروری نمی باشد . در ضمن،حذف پخ های موجود املاک مجاور هم ، ‌مشروط به توافق مالکین و اخذ مجوزهای لازم به صورت همزمان  ، با رعایت مسائل فنی بلامانع می باشد .

3– احداث بنا بر اساس بند 2 وتبصره های آن به شرطی مقدور است که 60 درصد مساحت زمین قبل از اصلاحی رعایت شود .

4– رعایت مفاد بند 3 برای اراضی و املاکی که مساحت آنها پس از رعایت بر اصلاحی 200 مترمربع و کمتر باشد ،‌الزامی نیست .

تبصره: اگر اراضی و املاک کمتر از 200 مترمربع با یکدیگر تجمیع شده و مساحت حاصل از تجمیع ، بیش از 200 مترمربع باشد، ازمزایای مندرج در بند 4 برخوردار می باشد .

ضوابط نور گیری و پاسیو یا حیاط خلوت

در صورتیکه در تعبیه نورگیرهای واحدهای مسکونی، شرایط زیر رعایت شده باشد مساحت نورگیرها یا پاسیوها جزء زیربنا محسوب نمی گردند.

1 – نورگیر اتاقهای اصلی مانند اتاق خواب و پذیرایی با مساحت 12مترمربع، باحداقل عرض 3متر.

2 – نورگیر آشپزخانه بامساحت 6مترمربع، باحداقل عرض2متر.

3 -نورگیر سراسری در پلاکهای شمالی بامساحت کمتراز 200 مترمربع، باحداقل عرض 2متر.

بدیهی است نورگیر اتاقهای اصلی که مساحت آن بیشتراز 6% مساحت زمین و همچنین نورگیر آشپزخانه که مساحت آن از 3% مساحت زمین بیشتر باشد نیز جزء زیربنا محسوب نمی گردد.

ضوابط نورگیری در قطعات کوچکتر یا مساوی 200 متر مربع

حداقل مساحت نورگیری در قطعات کوچکتر یا مساوی 200 متر مربع برای فضاهای اصلی معادل 6% ( شش درصد ) مساحت زمین و حداقل بعد نورگیر 2 متر الزامی است ( به اتاق های خواب و هال و نشیمن و پذیرایی و ناهارخوری، فضاهای اصلی می گویند).

حداقل مساحت نورگیری در قطعات کوچکتر یا مساوی 200 متر مربع برای فضاهای فرعی معادل 3% ( سه درصد ) مساحت زمین و حداقل بعد نورگیر ۲ مترالزامی است ( به آشپزخانه و انباری فضای فرعی می گویند).

 ضوابط نورگیری در قطعات بزرگتر از 200 متر مربع

حداقل مساحت نورگیری در قطعات بزرگتر از 200 متر مربع برای فضاهای اصلی معادل 12 متر مربع و حداقل بعد نورگیر 3 متر الزامی است ( به اتاق های خواب و هال و نشیمن و پذیرایی، فضاهای اصلی می گویند).

حداقل مساحت نورگیری در قطعات بزرگتر از 200 متر مربع برای فضاهای فرعی معادل 6 متر مربع و حداقل بعد نورگیر 2 متر الزامی است.

در صورتیکه از یک نورگیر دو یا چند واحد مسکونی مستقل نورگیری می کنند :

• فاصله دوپنجره فضای اصلی روبروی هم 6 مترالزامی است.
• فاصله دوپنجره فضای فرعی روبروی هم 4 متر الزامی است.
• فاصله دوپنجره ، یک فضای اصلی ویک فضای فرعی روبروی هم 4 متر الزامی است.

ضوابط ابعاد و مساحتهای نورگیر و حیاط خلوت های مذکور برای ساختمانهای معمولی تا پنج طبقه ملاک عمل است.

ضوابط پارکینگ

قبل از ادامه ضوابط جا دارد از کلیه همکاران دست اندر کار ضوابط و مقررات شهرسازی در اداره کل تدوین ضوابط در حوزه معاونت شهرسازی و معماری شهرداری تهران و سایت شهرداری تهران به نشانی Tehran.ir تشکر و قدردانی بنمایم. صدور پروانه جهت ساختمان جدید و یا اضافات ساختمانی مجاز نخواهد بود مگر اینکه درطرح ساختمانی و یا تغییرات آن حداقل تعداد محلهای پارکینگ « براساس معیارهای مشخص شده در ضوابط مربوطه» پیش بینی شده باشد.

• تأمین پارکینگ در مازاد فضای باز جزء زیربنا محسوب نمی گردد و به شرط آنکه مانور اتومبیل تامین باشد در مازاد فضای باز به ازای هر پانزده متر مربع یک واحد پارکنیگ قابل تامین است.
• رامپ پارکینگ در فضای باز ساختمان جزء زیربنا محسوب نخواهد شد.
• از هر خیابان فقط یک راه ورودی پارکنیگ مجاز خواهد بود، مگر اینکه طول بر زمین 20 متر و بیشتر باشد که در این صورت می توان از دو درب ورودی پارکینگ استفاده نمود.
• حداکثر ارتفاع تمام شده پیلوت تا 2.4 متر به شرط استفاده جهت پارکینگ بلامانع است و در صورتی که زیرزمین احداث نگردد ارتفاع اولیه تا 2.6 متر به شرط اینکه سطح فونداسیون تا 60 سانتیمتر پایینتر از گذر باشد بلامانع است.
• در صورتی که پروانه ساختمانی جهت احداث پیلوت و زیرزمین تواما صادر شود، ارتفاع تمام شده پیلوت تا 2.4 متر بلامانع بوده و در این حالت به جهت لوله کشی ها مورد لزوم ارتفاع اولیه زیرزمین به شرط استفاده براساس پروانه تا 3متر و ارتفاع تمام شده 2.6 متر بلامانع است.
• فاصله داخل به داخل ستونها جهت پارک دو اتومبیل حداقل 4.5 متر با مانور اصلی 5 متر (محور تا محور ستون) بلامانع است.
• پیش بینی راه ورودی پارکینگ رامپ از قسمت فضای آزاد ساختمانی بلامانع بوده و لیکن درهرحال راه ورودی جزء فضای پارکینگ ساختمان نخواهد بود.
• اجرای شیب مثبت جهت رامپ پارکینگ با رعایت ضوابط نورگیری زیرزمین و سایر مقررات بلامانع است.
• پارکینگ های مورد نیاز ساختمانها فقط در پیلوت، زیرزمین و مازاد فضای باز قابل تامین بوده و استفاده از فضای باز غیرمازاد جهت این منظور ممنوع می باشد.
• پیش بینی دو واحد پارکینگ از مجموع پارکینگهای مورد نیاز پشت سر هم بلامانع است.(صرفا در پارکینگ های مسکونی)
• عرض راه عبوری حداقل 3متر پیش بینی گردد.
• ارتفاع پارکینگ های بیش از 1000 متر مربع یا بیش از 25 واحد می تواند تا 3 متر پیش بینی شود.
• از نظر مقررات عمومی پارکینگ به لحاظ ابعاد(عمق، دهنه خالص محلهای پارک بر حسب زاویه) عرض خالص دسترسیها، حداقل شعاع، شعاع گردش رامپ ها در رابطه با ابعاد وسائل نقلیه استفاده کننده، استاندارهای بین المللی ملاک عمل می باشد.
• حداکثر شیب رامپ 15% خواهد بود.
• (زیرزمین پارکینگ) باید دارای دسترسی مستقیم به طبقات باشد، (پله، آسانسور)
• شعاع گردش رامپ 6.5 متر می باشد.(شعاع قوس از آکس رامپ)
• چنانچه مساحت سطح پارکینگ بیش از 1000 متر مربع می باشد، رامپ ورودی رفت و برگشت جداگانه مورد نیاز است و یا عرض رامپ باید حداقل 5 متر باشد.
• حداقل عرض مفید برای یک واحد پارکینگ 2.5 متر و برای دو واحد پراکینگ 4.5 متر بطور مفید قابل قبول می باشد، و برای مانور اتومبیل آکس به آکس ستونها حداقل 5 متر با عرض مفید 4.5 متر لازم است.
• برای پارکینگ معلول حداقل عرض مفید 3.5 متر مورد نیاز است.
• برای کلیه موارد فوق طول ایست اتومبیل 5 متر قابل قبول است.
• ضوابط عرض خالص رامپ دسترسی اتومبیل به طبقات پارکینگ، برحسب اینکه تعداد اتومبیل استفاده کننده، کمتر از 25 واحد باشد 3.5 متر و بیشتر از 25 واحد، حداقل 5 متر لازم می باشد، مگر دو راه ورود و خروج هر یک به عرض 3.5 متر پیش بینی شود.
•  تغییر نوع استفاده پارکینگ ساختمانهای مسکونی و غیر مسکونی مقدور نمی باشد.

ماده 100 قانون شهرداری

مالكين اراضي واملاك واقع در محدوده شهر يا حريم آن بايد قبل از هر اقدام عمراني يا تفكيك ارا ضي و شروع ساختمان از شهرداري پروانه اخذ نمايند.

شهرداري ميتواند از عمليات ساختماني ساختمان­هاي بدون پروانه يا مخالف مفاد پروانه، به وسيله مامورين خود اعم از آن كه ساختمان در زمين محصور يا غير محصور واقع باشد جلوگيري نمايد.

­تبصره 1:در موارد مذكور فوق كه از لحاظ اصول شهرسازي يا فني يا بهداشتي، قلع تاسيسات و بناهاي خلاف مشخصات مندرج در پروانه ضرورت داشته باشد يا بدون پروانه شهرداري ساختمان احداث يا شروع به احداث شده باشد، به تقاضاي شهرداري موضوع در كميسيون­هايي مركب از نماينده وزارت كشور به انتخاب وزيركشور و يكي از قضات دادگستري به انتخاب وزير دادگستري و يكي از اعضاي انجمن شهر به انتخاب انجمن شهر مطرح مي­ شود. كميسيون پس از وصول پرونده به ذي‌نفع اعلام مي­ نمايد كه ظرف ده روز توضيحات خود را كتباً ارسال دارد، پس از انقضاء مدت مذكور، كميسيون مكلف است موضوع را با حضور نماينده شهرداري كه بدون حق راي براي اداي توضيح شركت مي ­كند، ظرف مدت يك ­ماه تصميمات مقتضي بر حسب مورد اتخاذ كند، در مواردي كه شهرداري از ادامه ساختمان بدون پروانه يا مخالف مفاد پروانه جلوگيري مي­ كند، مكلف است حداكثر ظرف يك هفته از تاريخ جلوگيري، موضوع را در كميسيون مذكور مطرح نمايد. درغير اين صورت كميسيون به تقاضاي ذي‌نفع به موضوع رسيدگي خواهد كرد. در صورتي كه تصميم كميسيون بر قلع تمام يا قسمتي از بنا باشد، مهلت مناسبي كه نبايد از دو ماه تجاوز كند تعيين مي­ نمايد. شهرداري مكلف است تصميم مزبور را به مالك ابلاغ كند، هرگاه مالك در مهلت مقرر اقدام به قلع بنا ننمايد، شهرداري راساً اقدام كرده و هزينه آن­را طبق مقررات آيين­نامه اجراي وصول عوارض از مالك دريافت خواهد نمود.

تبصره 2:درمورد اضافه بناي زايد بر مساحت زيربناي مندرج در پروانه ساختماني واقع در حوزه استفاده از اراضي مسكوني، كميسيون مي­تواند درصورت عدم ضرورت قلع اضافه بنا با توجه به موقعيت قوانين و آيين­ نامه­ ها ملك از نظر مكاني (در بر خيابان­هاي اصلي يا خيابان­هاي فرعي و يا كوچه بن باز يا بن­بست) راي به اخذ جريمه ­اي كه متناسب با نوع استفاده از فضاي ايجاد شده و نوع استفاده از نظر مصالح مصرفي باشد، تعيين و شهرداري مكلف است براساس آن نسبت به وصول جريمه اقدام نمايند (جريمه نبايد از حداقل يك دوم كمتر و از سه برابر ارزش معاملاتي ساختمان براي هرمترمربع بناي اضافي بيشتر باشد). در صورتي كه ذي‌نفع از پرداخت جريمه خودداري نمود، شهرداري مكلف است مجدداً پرونده را به همان كميسيون ارجاع و تقاضاي صدور راي تخريب را بنمايد. كميسيون دراين مورد نسبت به صدور راي تخريب اقدام خواهد نمود.

تبصره 3:در مورد اضافه بناي زايد بر مساحت مندرج در پروانه ساختمان واقع در حوزه استفاده از اراضي تجارتي، صنعتي و اداري كميسيون مي­تواند در صورت عدم ضرورت قلع اضافه بنا، با توجه به موقعيت ملك از نظر مكاني (در بر خيابان­هاي اصلي يا خيابان­هاي فرعي و يا كوچه بن باز يا بن­بست) راي به اخذ جريمه­ اي كه متناسب با نوع استفاده از فضاي ايجاد شده و نوع ساختمان از نظر مصالح مصرفي باشد تعيين و شهرداري مكلف است براساس آن نسبت به وصول جريمه اقدام نمايد (جريمه نبايد حداقل از 2 برابر كمتر و از 4 برابر ارزش معاملاتي ساختمان براي هر متر مربع بناي اضافي ايجاد شده بيشتر باشد). در صورتي كه ذي‌نفع از پرداخت جريمه خودداري نمود، شهرداري مكلف است مجدداً پرونده را به همان كميسيون ارجاع و تقاضاي صدور راي تخريب را بنمايد.

كميسيون در اين مورد نسبت به صدور راي تخريب اقدام خواهد نمود.

تبصره 4 :در مورد احداث بناي بدون پروانه در حوزه استفاده از اراضي مربوطه، درصورتي كه اصول فني و بهداشتي و شهرسازي رعايت شده باشد كميسيون مي­تواند با صدور راي بر اخذ جريمه به ازاء هر متر مربع بناي بدون مجوز، يك دهم ارزش معاملاتي ساختمان يا يك پنجم ارزش سرقفلي ساختمان، درصورتي كه ساختمان ارزش دريافت سرقفلي داشته باشد، هركدام كه مبلغ آن بيشتر است، از ذي‌نفع، بلا مانع بودن صدور برگ پايان ساختمان را به شهرداري اعلام نمايد، اضافه بناي زايد برتراكم مجاز براساس مفاد تبصره­هاي 2و3 عمل خواهد شد.

تبصره 5 :درمورد عدم احداث پاركينگ و يا غيرقابل استفاده بودن آن و عدم امكان اصلاح آن، كميسيون مي­تواند با توجه به موقعيت محلي و نوع استفاده از فضاي پاركينگ راي به اخذ جريمه­اي كه حداقل يك برابر و حداكثر دو برابر ارزش معاملاتي ساختماني براي هر مترمربع فضاي از بين رفته پاركينگ باشد صادر نمايد (مساحت هر پاركينگ با احتساب گردش، 25 متر مربع مي باشد). شهرداري مكلف به اخذ جريمه تعيين شده و صدور برگ پايان ساختمان است.

تبصره 6:درمورد تجاوز به معابر شهر، مالكين موظف هستند درهنگام نوسازي براساس پروانه ساختمان و طرح­هاي مصوب، رعايت برهاي اصلاحي را بنمايند، در صورتي كه برخلاف پروانه و يا بدون پروانه، تجاوزي در اين مورد انجام گيرد، شهرداري مكلف است از ادامه عمليات، جلوگيري و پرونده امر را به كميسيون ارسال نمايد، در ساير موارد تخلف، مانند عدم استحكام بنا، عدم رعايت اصول فني و بهداشتي و شهرسازي در ساختمان، رسيدگي به موضوع در صلاحيت كميسيون­ هاي ماده 100 است.

تبصره 7:مهندسان ناظر ساختماني مكلفند، نسبت به عمليات اجرايي ساختماني، كه به مسئوليت آن­ها احداث مي­ گردد؛ از لحاظ انطباق ساختمان با مشخصات مندرج در پروانه و نقشه ­ها و محاسبات فني ضميمه آن، مستمراً نظارت كرده و در پايان­ كار مطابقت ساختمان با پروانه، نقشه و محاسبات فني را گواهي نمايند. هرگاه مهندس ناظر برخلاف واقع گواهي نمايد و يا تخلف را به موقع به شهرداري اعلام نكند و موضوع منتهي به طرح در كميسيون مندرج در تبصره 1 ماده 100 قانون شهرداري و صدور راي بر جريمه يا تخريب ساختمان گردد، شهرداري مكلف است مراتب را به نظام مهندسي و كنترل ساختمان منعكس نمايد. شوراي انتظامي نظام مذكور موظف است، مهندس ناظر را درصورت ثبوت تقصيره برابر قانون نظام معماري و ساختماني، حسب مورد با توجه به اهيمت موضوع، به 6 ماه تا سه سال محروميت از كار و درصورتي كه مجدداً مرتكب تخلف شود كه منجر به صدور راي تخريب به وسيله كميسيون ماده 100 گردد، به حداكثر مجازات محكوم كند مراتب محكوميت از طرف شوراي انتظامي نظام مهندسي و كنترل ساختمان در پروانه اشتغال درج و دريكي از جرايد كثيرالانتشار اعلام مي­گردد. شهرداري مكلف است تا صدور راي محكوميت به محض وقوف از تخلف مهندس ناظر و ارسال پرونده به كميسيون ماده 100 به مدت حداكثر 6 ماه از اخذ گواهي امضاء مهندس ناظر مربوطه براي ساختمان جهت پروانه ساختمان شهرداري خودداري نمايد. ماموران شهرداري نيز مكلفند در مورد ساختمان­ها نظارت نمايند وهرگاه از موارد تخلف در پروانه به موقع جلوگيري نكنند و يا درمورد صدور گواهي انطباق ساختمان با پروانه، مرتكب تقصيري شوند، طبق مقررات قانوني به تخلف آنان رسيدگي مي­شود و درصورتي كه عمل ارتكابي مهندسان ناظر و ماموران شهرداري واجد جنبه جزايي هم باشد، از اين جهت نيز قابل تعقيب خواهند بود. در مواردي كه شهرداري مكلف به جلوگيري از عمليات ساختماني است و دستور شهرداري اجرا نشود، مي­تواند با استفاده از ماموران اجراييات خود و درصورت لزوم ماموران انتظامي براي متوقف ساختن عمليات ساختماني اقدام نمايد.

تبصره 8:دفاتر اسناد رسمي مكلفند قبل از انجام معامله قطعي در مورد ساختمان­ها، گواهي پايان ساختمان و درمورد ساختمان­هاي ناتمام گواهي عدم خلاف تا تاريخ انجام معامله را كه توسط شهرداري صادر شده باشد ملاحظه و مراتب را درسند قيد نمايند. درمورد ساختمان­هايي كه قبل از تصويب قانون 6 تبصره الحاقي به ماده 100 قانون شهرداري­ ها (24/11/55) معامله انجام گرفته و از يد مالك اوليه خارج شده باشد، در صورتي كه مورد معامله كل پلاك را شامل نگردد، گواهي عدم خلاف يا برگ پايان ساختماني الزامي نبوده و با ثبت و تصريح آن در سند انجام معامله بلا مانع مي­باشد. در مورد ساختمان­هايي كه قبل از تاريخ تصويب نقشه جامع شهر ايجاد شده، در صورتي كه اضافه بنا جديدي حادث نگرديده باشد و مدارك و اسناد نشان­ دهنده ايجاد بنا قبل از سال تصويب طرح جامع شهر باشد با ثبت و تصريح مراتب فوق در سند مالكيت انجام معامله بلا­مانع مي­باشد.

تبصره 9:ساختمان­ هايي كه پروانه ساختمان آن­ها قبل از تاريخ تصويب نقشه جامع شهر صادر شده است از شمول تبصره 1 ماده 100 قانون شهرداري معاف هستند.

تبصره 10:درمورد آراء صادره از كميسيون ماده 100 قانون شهرداري، هرگاه شهرداري يا مالك يا قائم مقام او از تاريخ ابلاغ راي ظرف مدت 10 روز نسبت به آن راي اعتراض نمايد، مرجع رسيدگي به اين اعتراض كميسيون ديگر ماده 100 خواهد بود كه اعضاي آن غيراز افرادي باشند كه درصدور راي قبلي شركت داشته­ اند، راي اين كميسيون قطعي است.

تبصره 11:آيين­ نامه ارزش معاملاتي ساختمان پس از تهيه توسط شهرداري و تصويب انجمن شهر در مورد اخذ جرائم قابل اجراست. واين ارزش معاملاتي سالي يك بار قابل تجديد نظر خواهد بود.