بتن ریزی در هوای سرد و معیار پذیرش
در هوای سرد ( دمای زیر 5 درجه سانتیگراد ) پس از پایان بتن ریزی ، تا چه زمانی باید به گرم نگهداشتن بتن تازه ادامه داد؟
بتن ریزی در هوای سرد بدون رعایت شرایط لازم و عمل آوری مناسب ، میتواند باعث اشکالات مختلفی در بتن گردد که از جمله میتوان به ایجاد ترک و کاهش مقاومت بتن ، پوسته شدن سطح خارجی اشاره کرد.
مطابق آیین نامه بتن ایران ( آبا جلد دوم ویرایش 1402 ) بند 7-10-6-1 پس از بتن ریزی لازم است دمای بتن برای مدت لازم ، با دمای حداقل برابر با ردیف یک در جدول 7-7 نگهداری شود.
1- این عمل را میتوان توسط پوشش مناسب و در صورت لزوم ایجاد محفظه بسته و اعمال گرمایش ، تامین کرد. در صورتی که با استفاده از آزمونه های آگاهی یا بلوغ سنجی و یا روش های غیرمخرب ، بتوان نشان داد که بتن به مقاومت 5 مگاپاسکال رسیده است، میتوان حفاظت را پایان داد.
2- مطابق بند 7-10-6-2 نیز برای کاهش مدت حفاظت و دستیابی به حداقل مقاومت لازم ، میتوان از سیمان های با مقاومت اولیه زیاد یا مواد افزودنی زود گیر ، افزایش مقدار سیمان ، کاهش نسبت آب به سیمان یا افزایش دمای بتن در دوره حفاظت استفاده کرد.
3- مطابق بند 7-10-6-3 نیز چنانچه بعد از دوره حفاظت ، دمای محیط کمتر از +5 درجه سلسیوس باشد ، لازم است حفاظت بتن تا رسیدن به مقاومت مورد نظر در اتمام عمل آوری طبق بند 7-7-4 تداوم یابد.
با توجه به موارد مذکور ، گرم نگهداشتن بتن پس از بتن ریزی در شرایط هوای سرد ( دمای کمتر از 5 درجه سانتیگراد ) باید تا رسیدن به مقاومت فشاری 5 مگاپاسکال ادامه یابد. مدت رسیدن به این مقاومت بسته به عوامل مختلف نظیر نوع سیمان ، نسبت آب به سیمان ، دمای بتن در دوره حفاظت و …. متفاوت است و مقدار ثابتی نیست. برای اطمینان از رسیدن به مقاومت مورد نظر نیز میتوان از روشهای مختلف نظیر آزمونه های آگاهی و چکش اشمیت استفاده نمود. به هر حال تنها در صورتی میتوان فرآیند گرم نگهداشتن بتن را متوقف کرد که از رسیدن به مقاومت 5 مگاپاسکال اطمینان حاصل شود. در صورتی که در پایان مدت حفاظت از بتن ، دمای هوا هنوز کمتر از 5 درجه سلسیوس باشد ، باید حفاظت بتن تا رسیدن به مقاومت مورد نظر در اتمام عمل آوری ادامه یابد.
در بند 8-5-3-6 از جلد دوم آبا ویرایش 1402 اشاره شده است که « در مواردی که دستگاه نظارت به نحوه صحیح ریختن بتن در عضو ، تراکم و عمل آوری آن مطابق بند 8-2-1-2 تردید داشته باشد، میتواند نسبت به مغزه گیری و انجام آزمایش روی آنها اقدام نماید.
در تفسیر بند 8-2-1-8 از جلد دوم آبا نیز ذکر شده است که گاه به کمک مغزه گیری از مناطق مشکوک که کیفیت آن از نظر اجرایی ، به ویژه تراکم و عمل آوری ، مورد تردید بوده است، میتوان از صحت اجرا اطمینان حاصل نمود. همانطور که مشاهده میشود در متن آبا اشاره ای به آزمایش چکش اشمیت جهت ارزیابی بتن اجرا شده دیده نمیشود. ضمن اینکه باید توجه داشت که این آزمایش ( چکش اشمیت ) تنها کیفیت لایه های سطحی بتن را نمایش میدهد و نمیتواند مبنای مناسبی جهت ارزیابی کیفیت لایه های داخلی بتن از نظر مقاومت باشد. بر این اساس به نظر میرسد که جهت ارزیابی بتن در این حالت از نظر مقاومت باید به آزمایش مغزه از مناطق مشکوک مراجعه نمود. ضمن اینکه به نظر میرسد که کسب مقاومت کافی در این آزمایش به تنهایی جهت پذیرش بتن با شرایط مذکور کافی نیست و مشاهده نشانه ها و شواهدی از بتن یخ زده و با کیفیت نامناسب ( نظیر ترک در سطح بتن یا جداشدگی و پوسته شدن لایه های سطحی بتن) میتواند باعث مردود شدن بتن توسط مهندس ناظر و دستگاه نظارت گردد.
درصورت کوتاه بودن مدت سرما، به تجربه بهم ثابت شده که بتن ریزی عقب بیفته بهتره، اما درصورت تداوم و طویل بودن مدت زمان هوای سرد، تمهیدات لازم طبق ضوابط باید دیده و بکار بسته بشه، چه در زمان ساخت و اختلاط بتن، چه زمان بتن ریزی و چه عمل آوری، درصورت استفاده از بتن آماده، حتما باید از رعایت ضوابط مربوطه در کارخانه بتن توسط ناظر یا تکنیسین باتجربه در محل کارخانه استفاده کرد. در هر حال کار سخت و پر زحمتی خواهد بود.
درود بر شما مهندس عزیز . روش ها گوناگون است . 1- روشن کردن آتش از پایین برای گرم نگاهداشتن عضو بتنی ایراد این روش اینست که بتن بر اثر گرمای بیش از اندازه خیلی زود آب خود ازدست میده. 2- استفاده از مواد مضاف بتنی 3- از نگاه من استفاده از لحاف پشم شیشه بهترین گزینه است و پیچیدن عضو بتنی در لحاف پشم شیشه. که روند گیرش بتن بدون از دست دادن آب را ایجاد میکند.
چگونگی ساخت لحاف پشم بدین ترتیب است که پارچه رویه و زیره که پشم شیشه را در بر می گیرد از بازار قابل تهیه است. پشم شیشه را نیز از شرکت پشم شیشه ایران یا هر جای دیگه می توان گرفت. نیروی انسانی ، با در نظر گرفتن دور ریز و اینکه این کار روی نده و اندازه کردن این دو و دوخت آن ها این کار را انجام داده و در نهایت لحاف ساخته می شود.
سلام و درود بر شما . من ده سال تو قزوین زندگی و کار کردم و اونجا همه زمستان ها تدابیر بتن ریزی هوای سرد که تو مقررات ملی مبحث نهم اومده رو اجرا کردم . استفاده از بخاری های جت فن که با نفت و برق کار می کنند و استفاده از پشم شیشه و پلاستیک روی بتن . من همیشه تو هر پروژه ای که بودم دماسنج حداقل حداکثر یکی از اولین وسایلی بوده که خریدم و اینکه همیشه سایت های هواشناسی رو برای چند روز آینده چک کردم . راجع به ساخت خود بتن هم ، جاهایی که ساخت با خودم بود همیشه از آب گرم استفاده کردم و دماسنج بتن هم داشتم تا دما رو بالا ببرم . دقیقاً برعکسش هم زمانی که تو استان بوشهر کار می کردم تابستان ها تدابیر هوای گرم رو اجرا کردم .
ابتدا که خود بتن باید حداقل نسبت آب به سیمان رو داشته باشه(توسط فوق روان کننده ها و…) . بعداز بتن ریزی و در هوای سرد
۱_ سقفها : استفاده از خاک اره و پخش کردن اون روی بتن و سپس کشیدن نایلون روی خاک اره و و همزمان روشن کردن آتش درون بشکه زیر سقف که دمای بتن هم از زیر و هم از رو به دمای زیر ۵ نرسه
۲_ستونها : استفاده از دو لایه پلاستیک بصورت محاط دور بتن و قراردادن وسیله گرمایی مثل لامپ داخل پلاستیکی که بصورت کیسه ستون رو محاط کرده تا دمای بتن پایین نیاد
البته تمام اینها منوط به اینه آیا این هزینه ارزشش رو داره یا نه چندروز بتن ریزی عقب بی افته تا دما بهتر بشه
بسیاری از کارخانجات تولید بتن آماده، به جای گرم کردن آب حتی در شرایط برودت زیاد ، صرفا از همان آب چاه استفاده می کنند. البته نظر به گرمای هیدراسیون آزاد شونده توسط سیمان، ممکنست بتن ارسالی به کارگاه، به شرط نگهداری و عمل آوری مناسب، پاسخگوی برودت های ناچیز باشد. اما در برودت فعلی این روزها در شهر تهران، نظر به نارسایی در حفاظت و گرمایش و عمل آوری ناقص بتن ستون و سقف، معمولا چنین بتن آماده ای، کفایت اولیه لازم را ندارد.
اصولا نباید در دمای کمتر از 15- درجه سلسیوس، بتن ریزی انجام شود، مگر با رعایت تدابیر بسیار سخت و پیچیده با مجوز دستگاه نظارت. در دمای کنونی شهر تهران که دمای هوا در نواحی مرکز رو به شمال شهر تهران بین منفی ۱۰ تا صفر درجه سانتی گراد متغیر هست، حتما باید آب مصرفی بتن گرم شود (معمولا به گرم کردن شن و ماسه نیاز نیست). حداکثر دمای آب مصرفی نباید از 80 درجه سلسیوس تجاوز کند و پس از مخلوط شدن آب با سنگدانه و قبل از اضافه شدن سیمان، دمای مخلوط نباید از 40 درجه سانتیگراد بیشتر باشد.
حداقل و حداکثر دمای بتن در سه مرحله تولید در بچینگ، حمل و انتظار در پای کار و نهایتا دمای بتن در محل بتن ریزی همواره می باید تحت کنترل باشد. *طبق جدول ۷-۷ در صفحه ۱۸۶ جلد دوم آبا ، متناسب با حداقل اندازه مقطع عضو بتنی و دمای هوا، حداقل دمای بتن پس از اختلاط و حداقل دما در هنگام بتن ریزی و در دوره حفاظت، تعیین شده است.* چنانچه دمای بتن، اختلاف بیش از حد مقرر با پیشنهاد جدول ۷-۷ داشته باشد، بالطبع آب بیشتری، مورد نیاز است و نرخ افت اسلامپ بیشتر خواهد بود.
در هوای سرد معمولا عمل آوری با آب، مجاز نیست. استفاده از تخته های پلی استایرن فشرده همراه با نایلون یا برزنت در روی سقف، استفاده از لحاف های عایق و اندودهای مناسب، ساختن محفظه مصون از گردش هوا در اطراف سطوح بتنی، استفاده از هیترهای مجاز غیر دودزا، کنترل مقاومت قالب های نمونه که در شرایط محیط عمل آوری نگهداری می شوند، تا سطح رسیدن مقاومت بتن به 5 مگاپاسکال طبق آبا می باید ادامه یابد.
حتی بعد از حصول شرط مقاومتی فوق، می باید به تدریج از حفاظت بتن طی حداقل 24 ساعت کاسته شود تا بتن در معرض تغییرات نگرانی دما قرار نگیرد. حداکثر مجاز افت دما پس از 24 ساعت با توجه به حداقل اندازه عضو بتنی، مطابق جدول ۷-۸ آبا می باشد. پس از پایان حفاظت بتن، اگر دمای محیط بیشتر از 10 درجه سانتیگراد باشد و احتمال خشک شدگی بتن وجود داشته باشد، می توان از روش عمل آوری با آب استفاده کرد. قالب برداری در هوای سرد نیز تابع پیشرفت مقاومت بتن می باشد و ملاحظات زمانی لازم مخصوص خود را دارد که همکاران نسبت به این موضوع وقوف کامل دارند.