بازرسی جوش

 

جوش

سازه های جوش داده شده نظیر سایر قطعات مهندسی به بازرسی در مراحل مختلف و ساخت و همینطور در خاتمه ساخت نیاز دارند بازرسی جوش مي تواند از انجام کار طبق دستورالعمل هاي توافق شده به کارفرما اطمینان دهد . برای حصول اطمینان از مرغوبیت جوش و مطابقت آن با نيازمنديهاي طرح باید کلیه عوامل موثر در جوشکاری در مراحل مختلف اجرا مورد بررسی قرار گیرد .

مراحل بازرسی جوش

بازرسی قبل از جوشکاری به منظور آماده کردن مقدمات کار جوشکاری است بطوریکه که موجب بروز عیوب جوش را از بین برده و یا به حدود قابل قبولی تقلیل دهد .
به مصداق پیشگیری موثرتر از درمان است ” مي توان گفت: اعمال يك برنامه بازرسی چشمی مسئولانه میتواند از پیدایش ۸۰ تا ۹۰ درصد از عيوب معمول در جوشکاری جلوگیری کند .
این بازرسی شامل اقدامات زیر می باشد :

• اطلاع از کیفیت مورد نظر کار و شرایط بهره برداری از قطعات و مجموعه کار
• مطالعه دقیق نقشه ها و مشخصات فني
• انتخاب استانداردهای اجرایی
• انتخاب و ارزیابی روش جوشکاري
• انتخاب مصالح
• بازرسي مصالح
• انتخاب مواد مصرفي
• بازرسي مواد مصرفي
• طرح و تنظیم نحوه اجرای جوشکاری
• بررسي تجهیزات جوشکاری
• آزمون جوشکاری و اپراتورها
• بازرسي در موقع جوشکاري به منظور اجراي صحيح عملیات جوشکاري ساخت و نصب اطمینان از بکار بردن مصالح و مواد مصرفی درست و جلوگيري از تخلف ها ضروري است.

چند نمونه از این بازرسی موقع جوشکاری عبارتند از:

• بازرسی قطعات متصل شده و درزهاي آماده جوشکاری
• بازرسی محل هاي جوش و سطوح مجاور به منظور اطمینان از تميزي و عدم آلودگی با موادی که اثرات زیانبخش بر جوش دارند .
• بازرسي سطوح برشکاري شده با شعله یا شیار زده شده به روش قوسي هوايي از نظر تضاريس بوسته، ترك و غیره .
• بازرسی ترتیب و توالي جوشكاري استفاده از قیدها و گیرهها و سایر تمهیدات به منظور کنترل پیچیدگی ناشی از جوشکاري . بازرسي مواد مصرفي جوشکاری از نظر دارا بودن شرایط مطلوب و گرم و خشك كردن الکترودهای روپوش قليائي طبق دستورالعمل هاي مصوبه .
• بررسي وضعیت جوشکاران و اپراتورهای جوشکاری از نظر داشتن مهارت و قبولی در آزمون مربوطه .
• بازرسی پیش گرم کردن و حفظ درجه حرارت بین پاسي در صورت لزوم . بازرسي بعد از جوشکاری به منظور درستي مجموعه ساخته شده یا نصب شده و کنترل کیفیت جوش انجام می شود .

چند نمونه از فعاليت هاي بازرسي بعد از جوشکاری عبارتند از :

• بازرسی چشمی از نظر وجود عيوب مرئي، ترك هاي سطحي ( چه در جوش و چه در فلز مبنا بريدگي ،کناره کندگي سوختگي، تقعر یا تحدب زیاد نیمرخ جوش، نامساوی بودن ساقها گرده ،اضافی پرنشدگی ،کامل کندگی نفوذ اضافي، موجدار بودن بیش از حد چاله انتهاي جوش گره قطع و وصل قوس و غیره . بازرسي تغيير شكل هاي ناشي از جوشکاری انقباض موضعي خير ، خم شدگی، تابیدگی چرخش کمانش موجدار شدن و غیره) شکستگی محور، به هم خوردگی زاویه ها و غیره .
• بازرسی ابعاد جوش و قطعه جوشکاری شده
• بازرسی تنش زدائی و سختی پس از تنش زدائی
• بازرسي هاي غير مخرب (پرتونگاري امواج فراصوتي، عيب يابي ذره مغناطيسي،مایع نافذ، جریان گردابی و غیره ).
• ارزیابی کیفیت جوش بایستی در هر سه مرحله بازرسی قبل از جوشكاري، بازرسي در موقع جوشکاری و بازرسی بعد از جوشکاری صورت پذیرد جوش انجام شده و قطعه جوش داده شده بایستی با استانداردهای مطلوب کیفیت مطابقت داشته باشند. ارزیابی کیفیت جوشكاري بعهده بازرس است .

براي ارزيابي کيفيت جوشکاري لازم است استاندارد پذیرش یا معیار پذیرش جوش مشخص باشد و نوع آزمایش غیر مخرب و میزان آزمایش صد در صد تصادفی و غیره) تعیین شود. بازرس بایستی نتایج آزمایشها و بازرسی های انجام شده را تجربه و تحلیل نماید .

پذیرش جوش در هر سه مرحله بازرسی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در واقع پذیرش جوش پس از مقایسه کیفیت جوش حاصل با کیفیت مطلوب انجام می شود. پذیرش باید قطعی و غیر مبهم باشد برای پذیرش باید گواهینامه صادر شود با فرم مربوطه تنظیم و امضاء گردد .
تهیه گزارش برای مراحل مختلف بازرسی و کلیه آزمایشهای انجام شده، ضروری است.
گزارش نتایج آزمایشها و بازرسی های انجام شده بایستی بصورت مرتب و مشخص و جداگانه تهیه و تنظیم شود براي کارهاي بازرسی تهیه گزارش خوب که کار ارزیابی و پذیرش نهایی را تسهیل ،نماید اعتبار ویژه ای دارد .

وظایف بازرس جوش

مسئولیت ایجاب می کند که بازرس جوش دارای شخصیت حرفه ای با توانایی و شعور خوب باشد بازرس جوش ممکن است با کارخانجات متعدد ساخت و کارگاه هاي متعددي سرو کار داشته باشد که بایستی در همه موارد ساعات کار و مقررات کاری و سازمانهای مربوطه را رعایت نماید .
مراعات دقیق قواعد و مقررات کار خصوصاً در موارد پرسنلي ايمني و امنيتي الزامي است .
هیچگاه بازرس نبایستی خود را مستحق امتیارات ویژه بداند بازرس بایستی در مورد کارگاه ساخت بیطرف باشد بی معطلی تصمیم بگیرد بدون آنکه تحت تاثیر نظر دیگران واقع شود و با اتکا به حقایق تصمیم بگیرد و با عقاید ،مختلف تصمیم قبلی خود را به آساني عوض نکند.

چند نمونه از وظایف بازرس جوش عبارتند از :

-تفسیر نقشه های جوشکاری و مشخصات.
-بررسي سفارش خرید به منظور حصول اطمینان از درستی تعیین مواد جوشکاري و مواد مصرفي .
-بررسی و شناسایی مواد دریافت شده طبق سفارش خرید .
-برسی ترکیب شیمیایی و خواص مکانیکی از روی گزارش نورد طبق نيازمندي هاي معین شده .
-بررسي فلز مبنا از نظر عیوب و انحرافات مجاز .
-بررسی نحوه انبار کردن فلز پرکننده و دیگر عوامل مصرفی .
– بررسي تجهيزات مورد استفاده .
– بررسی آماده سازی اتصال جوش .
-بررسی بکار گرفتن دستورالعمل جوشکاری تایید شده . بررسي ارزيابي صلاحيت جوشکاران و اپراتورهاي جوشكاري.
-انتخاب نمونه هاي آزمايش توليدي .
-ارزیابی نتایج آزمایشات.
– نگهداري سوابق .
-تهیه و تنظیم گزارش .

دسته بندي بازرسان جوش

بازرسان جوش را به دسته هاي ذيل مي توان تقسيم بندي نمود :

• بازرس کد
• بازرس نماینده دولت
• بازرس خریدار مشتري يا کارفرما
• بازرس کارخانه، سازنده با پیمانکار
• بازرس نماینده مهندس معمار
• بازرس یا متخصص آزمایش های مخرب
• بازرس یا متخصص آزمایش های غیر مخرب

گرچه وظایف بازرس داخلی و خارجی بازرس انتخاب شده از داخل سازمان یا خارج از سازمان ممکن است با یکدیگر متفاوت باشد ولی در اینجا فقط به ذکر بازرس اکتفا مي شود.
مطالبي که در اینجا عرضه ميشود گاهي ممکن است به همه دسته بندي هاي فوق اتلاق شود یا فقط به یک یا چند تا از دسته بندي هاي فوق محدود گردد . در همه حالات فرض بر آن است که بازرس صلاحیت های لازم را داشته و قادر است نوع سازه مورد نظر را که به او محول شده است بازرسی نماید .

ویژگی بازرس جوش

براي بازرس ،شدن دارا بودن ویژگی های ذیل ضروري است :

1. به منظور انجام وظایف بازرسي با رعایت جنبه هاي وجداني و حرفه اي اهميت هيچ يك از ویژگی ها را نمیتوان سبك شمرد. آشنایی با نقشه ها و مشخصات فني بازرس جوش بایستی با نقشه های مهندسی آشنا بوده و بتواند مشخصات فنی را تفسیر نماید .
2. بازرس جوش بایستی علاوه بر نقشه خوانی با علائم قراردادی جوش و آزمایش های غیر مخرب اشنایی کامل داشته باشد.
3. آشنایی با زبان جوشکاری: بازرس نمي تواند بدون آشنایی با زبان جوشکاری خود را بازرس بنامد. بازرس بايستي با فرهنگ جوشکاری آشنا بوده و اصطلاحات درست برای هر فرایند جوشکاری را بکار ببرد .
4. بازرس احتیاج دارد یافته های بازرسی خود را به جوشکاران و دیگر افراد کارگاه که جوش دادهاند یا تعمیرات را انجام می دهند و به مهندسانی که نقشه کار را کشیده اند و کسانی که سازه نهایی را می پذیرند، تفهیم نماید .بنابراین بایستی گزارش خود را طوری تنظیم نماید که برای همه افراد مربوطه قابل درك باشد.
5. بازرس بايستي فرهنگ جوشکاری را مطالعه نموده ناپیوستگی ها و عیوب جوش را بشناسد و با روشهای بازرسی آشنا باشد. در بعضی مواقع براي بعضي از فرایندهای جوشکاری از نامهای تجارتي استفاده مي شود ولی بازرس بایستی در گفتارها و نوشتارهای خود اصطلاحات استاندارد را بکار ببرد.
6. آشنایی با فرایندی های جوشکاری :بازرس جوش بايستي با فرایندهای مختلف جوشکاری آشنا بوده و منظور از فرایند و کاربرد آن شرح فرایند منبع حرارتی با منبع انرژی مورد استفاده، چگونگی کنترل فرایند جنبه هاي عملياتي و مسائل ایمنی مربوط را بداند و بطور کلی از مزایا و محدودیتهای فرایند جوشکاری آگاهی کامل داشته باشد.
7. شناخت روش های آزمایش: براي معلوم شدن انطباق جوش از نظر کیفیت با خواسته های استاندارد، از روش هاي آزمایش متعددي استفاده مي شود .هر روش آزمایش محدودیتهای خود را دارد بازرس جوش بایستی بداند هر روش آزمایش چه کاربردي دارد و نتایج حاصله چگونه تجزیه و تحلیل می شود .
8. توانایی گزارش نويسي و حفظ سوابق : بازرس جوش بایستی در حفظ سوابق بازرسی ها مهارت داشته باشد . بازرس جوش بايستي قادر به تهیه گزارش کوتاه باشد که بدون هیچگونه مشکلي مفهوم باشد گزارشات بازرس جوش بایستی آنقدر کامل باشد که دلیل تصمیم او برای ماه های آینده روشن باشد. بازرس باید منظور خود را در گزارش طوری بیان نماید که برای خواننده ناآشنا به موضوع نیز درك مطلب آسان باشد بازرس بایستی بخاطر بسپارد حقایقی که در زمان نوشتن گزارش معلومند بعدها و بمرور زمان ممکن است به همان روشتي، همانظور کامل با با همان دقت به یاد نماند . گزارش بازرس بايستي نه تنها تمام نتایج بازرسي و آزمایشات را در برداشته باشد بلکه بايستي به موضوع دستور العمل ،جوشكاري ارزيابي دستور العمل جوشكاري و کنترل مواد جوشکاري نيز اشاره نماید . تهیه گزارش خوب باعث زیاد شدن اعتبار بازرس مي شود.
9. داشتن وضعیت خوب جسماني : شرایط جسمانی بازرس بايستي اجازه فعالیت به او بدهد براي بازرس قبل از جوشکاري، حين جوشكاري و بعد از جوشکاری گاهی صعود از داربست مرتفع یا ورود و خروج از دریچه بازدید لازم است معمولاً طوري برنامه ريزي مي شود که کار برای جوشکاران با ایراتورهاي جوشكاري راحت باشد و از این رو ممکن است شرایط بازرسي براي بازرس دشوار باشد.
10. داشتن دید خوب: دارا بودن دید خوب ضروري .است بازرس بایستی قادر باشد از نزديك جوش ها و نتایج رادیوگرافی یا سایر آزمایشهای غیر مخرب را نگاه کند بازرس ذیصلاح از نظر پزشکی دید قابل قبول داشته باشد.
11. حفظ متانت حرفه اي : بر حفظ متانت حرفه اي بازرس نبایستی بیش از حد تاکید شود. این موضوع در موفقیت یا عدم موفقیت بازرس تاثیر دارد بازرس براي موفق شدن در کار خود نیاز به همکاری دیگر همکاران دارد و بایست به نحوي كمك آنان را جلب نماید . بازرس بایستی در بی طرفی و سازگاري در همه تصمیم ها بکوشد بازرسي بايستي از دستورالعمل بازرسی مشخصی پیروی کند و بازرس بایستی نه سرسخت و نه به آسانی تغییر عقیده داده و رام شود بازرس تحت هیچ وضعیتی نبايستي طرفداري کند یا بالاجبار تصمیم بگیرد یا تصمیم گرفتن را به تعویق بیندازد . بازرس ممکن است در موقعیت شغلی جدید در روزها و هفته هاي نخست مشکل داشته باشد بازرس در این مدت از نظر خط مشي مورد بازرسی قرار می گیرد. استاد قرارداد، نیازمنديها وظایف اختیارات و مسئولیتهای بازرس را مشخص می نماید. اگر بازرس شخص مطلع میانه رو و سازگار باشد و منظور مشخصات قرارداد را مراعات نماید، احترام و همکاری دیگران را کسب خواهد نمود.
12.  تحصیل و آموزش :گذراندن دوره رسمي مهندسي علوم پایه و متالورژي براي بازرسي با ارزش است و بسیاری از بازرسان عالي معلومات معادل را از طریق تجربه و مطالعه کسب نموده اند .کتاب «راهنماي ارزيابي و تعیین صلاحیت بازرس جوش منتشره از انجمن جوشکاری آمریکا برای دیپلمه ها مي تواند بعنوان درس پیش دانشگاهی یا بعنوان جایگزین دو سال تجربه در بازرسی جوش تلقی شود .
13.  تجربه بازرسی : نگرش فردي و نقطه نظر باررس خوب فقط از طریق بازرسی بدست می آید. تجربه بازرسي قطعات بدون جوش نیز برای بازرس جوش فوق العاده مفید است زیرا طرز فکر و دیدکاری بازرس را وسعت می بخشد . در بعضي محافل براي صدور گواهینامه صلاحیت بازرسی جوش، از نظر عملی، سوابق بازرسی جوش با وظایفی که در رابطه با بازرسی جوش هستند را ملاک دادن امیتاز می شمارند .
14. تجربه جوشکاری :تجربه واقعی در جوشکاری با ابراتوری جوشکاري براي بازرس جوش گرانبهاست. تجربه جوشکاری دانش جوشکاری بازرس را وسیع میکند براي او اعتبار مي آورد و در توجیه علل مردود کردن کار ضعیف او را ياري مي نمايد . بعضی از کارفرمایان خواستار داشتن تجربه جوشکاري براي بازرس مورد نظر خود هستند .
15. بازرسي جسمي : کاربرد اطلاعاتی که در این راهنما آمده است برای مسئولیتها و وظایف عمومي بازرسان چشمی جوش و همچنین کسانی که مسئولیت ها و وظایف دقیقی که در کد و استانداردهای خاصی تعریف شده دارند قابل اجرا می.باشد بازرس باید دانش هر يك از اصول و روشهاي آزمون موردنياز جهت يك جوش مشخص را داشته باشد. مدیریت و نظارت بر بازرسی باید از اصول و روشهاي اعمال شده ، درك كافي داشته باشند و این جزئي از مسئوليت هاي آنان مي باشد . طراحي و ذکر خصوصیات مناسب مربوط به بازرسی چشمی باید به عنوان قسمتي از قرارداد در نظر گرفته شود در غیاب چنين ملزوماتی از سازنده باید خواسته شود که بصورت کتبی، جزئیات روشهاي مورد استفاده شامل روشهای آزمون را تهیه کند . استانداردهای پذیرفته شده باید از طریق سازنده و خریدار قبل از هر گونه شروع جوشکاري، دقیقا درك و تفهیم شود این مساله فقط به خاطر استفاده موثرتر از روش هاي آزمون نمي باشد بلکه برای جلوگیری از بوجود آمدن هر گونه اشکال در جوشکاری انجام گرفته است که آیا ،جوشکاری رضایت بخش و بر طبق خصوصیات ذکر شده در قرارداد بوده یا نه.

هدف:

این راهنما شامل پيش زمينه اي از اصول ضروري براي پرسنلي که بازرسي چشمي جوش را انجام میدهند همچون تواناییها و محدودیت هاي فيزيكي، مثل دانش فني، ،آموزش ،تجربه قضاوت و تاییدیه می.شود این راهنما اصولا يك معرفي از آزمون هاي چشمي مربوط به جوشکاری را در برمی گیرد این بازرسيها بر حسب زماني که انجام میگیرند در سه بخش طبقه بندي مي شوند:

• قبل از جوشکاری
• در حین جوشکاری
• بعد از جوشکاری

بازرسی چشمی ممکن است به وسیله افراد یا سازمان های مختلفی انجام گیرد. افرادي که بازرسی چشمی را در مراحل جوشکاری انجام می دهند شامل جوشکاران، ناظران جوش بازرس جوش کارفرما بازرس خریدار یا بازرس هماهنگ کننده می شوند. همچنین در این جزوه در مورد وسایل و تجهیزات بازرسی چشمی که مکررا استفاده مي شود همچون وسایل اندازه گیری و دستگاههای نشان دهنده مروري شده است. يك بخش نیز در مورد رکوردهاي ثبت شده است و ابعادی را که در يك سند رسمي نتايج بازرسی چشمی باید در نظر گرفته شود را بیان می کند. بالاخره این راهنما مرجع یا مطالب بیشتری را در بر میگیرد که ضرورت هایی با جزئیات بیشتر را براي برنامه هاي بازرسی چشمی ویژه در اختیار قرار می دهد.
اطلاعات عمومی در بسیاری از برنامه های تدوین شده توسط سازنده جهت کنترل کیفیت محصولات از آزمون چشمی به عنوان اولین نست و یا در بعضی موارد به عنوان تنها متد ارزيابي بازرسي استفاده ميشود اگر آزمون چشمی به طور مناسب اعمال شود ابزار ارزشمندی می تواند واقع گردد.
بعلاوه یافتن محل عیوب سطحي بازرسي چشمي مي تواند بعنوان تكنيك فوق العاده کنترل پروسه براي كمك در شناسايي مسائل و مشکلات مابعد ساخت بکار گرفته شود. آزمون چشمي روشي براي شناسايي نواقص و معایب سطحی می باشد نتیجتا هر برنامه کنترل کیفیت که شامل بازرسی چشمی میباشد بايد محتوي يك سري آزمایشات متوالی انجام شده در طول تمام مراحل کاری در ساخت باشد. بدین گونه بازرسی چشمی سطوح محبوب که در مراحل ساخت اتفاق می افتد، میسر می شود.

کشف و تعمیر این عیوب در زمان فوق ،کاهش هزینه قابل توجهی را در بر خواهد داشت. بطوری که نشان داده شده است بسیاری از عیوبی که بعدها با روش هاي تست پیشرفته تری کشف ميشوند با برنامه بازرسی چشمی قبل، حین و بعد از جوشکاری به راحتي قابل کشف میباشند سازندگان فایده یك سیستم کیفیتی که بازرسی چشمی منظمی داشته است را به خوبی درک کرده اند.  میزان تاثیر بازرسی چشمی هنگامي بهتر ميشود كه يك سيستمي که تمام مراحل پروسه جوشکاری قبل، حین و بعد از جوشکاری را بپوشاند، نهادینه شود.
قبل از جوشكاري يك سري موارد نیاز به توجه بازرس چشمی دارد که شامل زیر است:

• مرور طراحی ها و مشخصات
•  چک کردن تاییدیه پروسیجرها و پرسنل مورد استفاده
• بنا نهادن نقاط تست
•  نصب نقشه اي براي ثبت نتايج
• مرور مواد مورد استفاده
•  چک کردن ناپیوستگي هاي فلز پایه
• چك كردن فيت آب و تراز بندي اتصالات جوش
•  چک کردن پیش گرمايي در صورت نیاز

اگر بازرس توجه بسیار دقیقی به این آیتم هاي مقدماتي بكند مي تواند از بسياري مسائل که بعدها ممکن است اتفاق بیافتد جلوگیری نماید مساله بسیار مهم این است که بازرس باید بداند چه چیزهایی کاملا مورد نیاز میباشد این اطلاعات را می توان از مرور مستندات مربوطه بدست آورد با مرور این اطلاعات سيستمي بايد بنا نهاده شود که تضمین کند رکوردهای کامل و دقیقی را میتوان بطور عملی ایجاد کرد.

نقاط نگهداري

باید بنا نهادن نقاط تست یا نقاط نگهداری جایی که آزمون باید قبل از تکمیل هر گونه مراحل بعدی ساخت انجام شود در نظر گرفته شود. این موضوع در پروژه هاي بزرگ ساخت با تولیدات جوشکاری انبوه بیشترین اهمیت را دارد.

روش هاي جوشكاري

مرحله دیگر مقدماتی این است که اطمینان حاصل کنیم آیا روش هاي قابل اعمال جوشکاري ملزومات کار را برآورده می سازند یا نه؟ مستندات مربوط به تایید یا صلاحیت های جوشکاران هر کدام بطور جداگانه باید مرور شود. طراحی ها و مشخصات معین میکند که چه فلزهاي پايه اي بايد به یکدیگر متصل شوند و چه فلز پرکننده باید مورد استفاده قرار گیرد برای جوشکاری سازه و دیگر کاربردهاي بحراني، جوشكاري بطور معمول بر طبق روش هاي تاييد شده اي که متغيرهاي اساسي پروسه را ثبت میکنند و بوسیله جوشکارانی که برای پروسه ماده و موقعیتی که قرار است جوشکاری شود تایید شده اند انجام می گیرد. در بعضی موارد مراحل اضافی برای آماده سازی مواد مورد نیاز میباشد بطور مثال در جاهایی که الکترودهای از نوع کم هیدروژن مورد نیاز باشد وسایل ذخیره آن باید به وسیله سازنده در نظر گرفته شود.

مواد پایه

قبل از جوشکاري ، شناسایی نوع ماده و يك تست کامل از فلزات پايه اي مربوطه بايد انجام گیرد. اگر يك ناپیوستگی همچون جدالایگی صفحه اي وجود داشته باشد و کشف نشده باقی بماند روي صحت ساختاري كل جوش احتمال تاثیر دارد. در بسياري از اوقات جدالایگی در طول لبه ورقه قابل رویت میباشد بخصوص در لبه هايي که با گاز اکسیژن برش داده شده است.

مونتاز اتصالات

براي يك جوش بحرانی ترین قسمت ماده پایه ناحيه اي است که برای پذیرش فلز جوشکاری به شکل اتصال آماده سازی میشود اهمیت مونتاژ اتصالات قبل از جوشکاري را نمي توان به اندازه کافي تاکید .کرد بنابراین آزمون چشمي مونتاژ اتصالات از تقدم بالایی برخوردار است.
مواردی که قبل از جوشکاری باید در نظر گرفته شود شامل زیر است :

• زاوية شيار (Groove angle
• دهانه ریشه (Root opening)
• ترازبندي اتصال (Joint alignment)
• پشت بند (Backing)
• الکترودهای مصرفی( Consumable insert)
• تمیز بودن اتصال( Joint cleanliness)
• خال جوش ها (Tack welds)
• پیش گرم کردن (Preheat)

هر کدام از این فاکتورها رفتار مستقيم روي کیفیت جوش بوجود آمده دارند . اگر مونتاز ضعیف باشد کیفیت جوش احتمالا زیر حد استاندارد خواهد بود. دقت زیاد در طول اسمبل کردن یا سوار کردن اتصال می تواند تاثیر زیادی در بهبود جوشکاری داشته باشد. اغلب آزمایش اتصال قبل از جوشکاری عيوبي را که در استاندارد محدود شده اند را آشکار می سازد البته این اشکالات، محل هايي مي باشند که در طول مراحل بعدي به دقت مي توان آن ها را بررسی کرد. براي مثال اگر اتصالي از نوع TT-joint براي جوش هاي گوشه ای Fillet welds شكاف وسیعی از ریشه نشان دهد، اندازه جوش گوشه ای مورد نیاز باید به نسبت مقدار شکاف ریشه افزوده شود. بنابراین اگر بازرس بداند چنین وضعيتي وجود دارد مطابق به آن، نقشه یا اتصال جوش باید علامت گذاري شود و آخرین تعیین اندازه جوش به درستي شرح داده شود.

حین جوشكاري

در حین جوشکاری چندین آیتم وجود دارد که نیاز به کنترل دارد تا نتیجتا جوش رضایتبخشي حاصل شود. آزمون چشمی اولین روش برای کنترل این جنبه از ساخت مي باشد. این میتواند ابزار ارزشمندی در کنترل پروسه .باشد بعضی از این جنبه هاي ساخت که باید کنترل شوند شامل موارد زیر می باشد:

• کیفیت پاس ریشه جوش ( weld root bead)
• آماده سازی ریشه اتصال قبل از جوشکاری طرف دوم
• پیش گرمی و دماهاي ميان باسی
•  توالي پاسهاي جوش
•  لايه هاي بعدي جهت كیفیت جوش معلوم
•  تمیز نمودن بین پاسها
•  پيروي از پروسیجر کاری همچون ولتاژ ،آمپر ورود حرارت، سرعت.

هر کدام از این فاکتورها اگر نادیده گرفته شود سبب به وجود آمدن ناپيوستگي هايي می شود که میتواند کاهش جدی کیفیت را در بر داشته باشد.

پاس ریشه جوش

شاید بتوان گفت بحرانی ترین قسمت هر جوشی پاس ریشه جوش می باشد. مشکلاتی که در این نقطه وجود دارد و در نتیجه بسیاری از عیوب که بعدها در یک جوش کشف مي شوند مربوط به پاس ریشه جوش می.باشند بازرسي چشمي خوب روی پاس ریشه جوش میتواند بسیار موثر .باشد وضعیت بحرانی دیگر ریشه اتصال در درزهای جوش دو طرفه هنگام اعمال جوش طرف دوم بوجود مي آید. این مساله معمولا شامل موارد زیر است:

جداسازي سرباره (slag)
تراشه برداري (chipping)
رویه برداري حرارتي (thermal gouging)
سنگ زني (grinding)

وقتی که عملیات جداسازي کاملا انجام گرفت آزمایش منطقه گودبرداري شده قبل از جوشکاري طرف دوم لازم است این کار به خاطر این است که از جداشدن تمام ناپیوستگی ها اطمینان حاصل شود اندازه یا شکل شیار براي دسترسی راحت تر به تمام سطوح امکان تغییر دارد.

پیش گرمی و دماهای بین پاس

پیش گرمي و دماهای بین پاس میتوانند بحراني باشند و اگر تخصیص یابند قابل اندازه گيري مي باشند محدودی تها اغلب بعنوان مينيمم ماکزیمم و یا هر دو بیان مي شوند همچنین برای مساعدت در کنترل مقدار گرما در منطقه جوش توالي و جاي تك تك پاس ها اهمیت دارد بازرس باید از اندازه و محل هر تغییر شکل یا چروکيدگي سبب شده به وسیله حرارت جوشکاری آگاه باشد. بسياري از اوقات همزمان با پیشرفت گرمای جوشکاری اندازه گيري هاي تصحیحي گرفته مي شود تا مسائل کمتری بوجود آید.

آزمايش بين لايه اي

براي ارزيابي کيفيت جوش هنگام پیشروی عملیات جوشکاري، بهتر است که هر لایه بصورت چشمی آزمایش شود تا از صحت آن اطمینان حاصل شود همچنین با این کار می توان دریافت که آیا بین پاس ها بخوبی تمیز شده اند یا نه؟ با این عمل می توان امکان روي دادن ناخالصی سرباره در جوش پایانی را کاهش داد بسیاری از این گونه موارد احتمالا در دستورالعمل جوشکاری اعمالی، آورده شده اند. در این گونه موارد بازرسی چشمی که در طول جوشکاری انجام می گیرد اساسا برای کنترل این است که ملزومات روش جوشکاری رعایت شده باشد. بعد از جوشکاری بسياري از افراد فکر میکنند که بازرسی چشمی درست بعد از تکمیل جوشکاري شروع مي شود. به هر حال اگر همه مراحلی که قبلا شرح داده شد، قبل و حین جوشکاری رعایت شده ،باشد آخرین مرحله بازرسی چشمی به راحتی تکمیل خواهد شد. از طریق این مرحله از بازرسی نسبت به مراحلی که قبلا طي شده و نتیجتا جوش رضایت بخشی را بوجود آورده اطمینان حاصل خواهد شد. بعضي از مواردی که نیاز به توجه خاصي بعد از تکمیل جوشکاري دارند عبارتند از:

• ظاهر جوش بوجود آمده
• اندازه جوش بوجود
• طول جوش
•  صحت ابعادي
•  میزان تغییر شکل آمده
•  عمليات حرارتي بعد از جوشکاری

هدف اساسي از بازرسی جوش بوجود آمده در آخرین مرحله این است که از کیفیت جوش اطمینان حاصل شود بنابراین آزمون چشمی چندین چیز مورد نیاز می باشد. بسیاری از کدها و استانداردها میزان ناپيوستگي هايي که قابل قبول هستند را شرح می دهد و بسیاری از این ناپیوستگی ها ممکن است در سطح جوش تکمیل شده بوجود آیند.

ناپیوستگی ها

بعضی از انواع نایبوستگی هایی که در جوشها یافت می شوند عبارتند از:
تخلخل
ذوب ناقص
نفوذ ناقص در درز
بريدگي (سوختگی) کناره جوش
روبهم افتادگی
ترك ها
ناخالصی های سرباره
گرده جوش اضافی

در حالي که ملزومات کد امکان دارد مقادیر محدودي از بعضی از این ناپیوستگی ها را تایید نماید ولی عیوب ترك و ذوب ناقص هرگز پذیرفته نميشود براي سازه هایی که تحت بار خستگی و یا سیکلی میباشند خطر این ناپیوستگي هاي سطحي افزايش مي يابد در اینگونه شرایط بازرسی چشمي سطوح پر اهمیت ترین بازرسي است که مي توان انجام داد.
وجود سوختگي کناره (Undercut) رویهم افتادگي ( Overlap) و کنتور نامناسب سبب افزایش تنش می شود؛ بار خستگي مي تواند سبب شکست هاي ناگهاني شود که از این تغییر حالت هايي که بطور طبيعي روي مي دهد زیاد میشود. به همین خاطر است که بسیاری اوقات کنترل مناسب يك جوش میتواند بسیار با اهمیت تر از اندازه واقعي جوش ،باشد زیرا جوشی که مقداری از اندازه واقعی کمتر باشد، بدون ناخالصی ها و نامنظمی های درشت میتواند بسیار رضایت بخش تر از جوشی باشد که اندازه کافي ولي کنتور ضعیفی داشته باشد. براي تعیین اینکه مطابق استاندارد بوده ،است بازرس باید کنترل کند که آیا همه جوش ها طبق ملزومات طراحی از لحاظ اندازه و محل (موقعیت) صحیح مي باشند يا نه؟ اندازه جوش گوشه اي (Fillet به وسیله یکی از چندین نوع سنجه هاي جوش براي تعیین بسیار دقیق و صحیح اندازه تعیین می شود.  در مورد جوشهاي شياري (Groove) باید از لحاظ گرده جوش مناسب دو طرف درز را اندازه گیری .کرد بعضي از شرایط ممکن است نیاز به ساخت سنجه هاي جوش خاص داشته باشند.

عمليات حرارتي بعد از جوشکاری

به لحاظ ،اندازه ،شکل یا نوع فلز پایه ممکن است عملیات حرارتي بعد از جوش در روش جوشکاری اعمال شود این کار فقط از طریق اعمال حرارت (گرما) در محدوده دمایی بین پاس یا نزديك به دمای آن، صورت می گیرد تا از لحاظ متالورژیکی خواص جوش بوجود آمده را کنترل نمود حرارت دادن در درجه حرارت دماي بين پاس، ساختار بلوري را به استثناء موارد خاص تحت تاثیر قرار نمي دهد. بعضي از حالات ممکن است نیاز به عملیات تنش زدايي حرارتي داشته باشند بطوری که قطعات جوش خورده بتدریج در يك سرعت مشخص تا محدوده تنش زدايي تقريبا F1100° تا 590 1200° F تا ۶۵۰ درجه سانتی گراد برای اکثر فولادهای کربنی گرما داده می شود. بعد از نگهداری در این دما به مدت يك ساعت برای هر اینچ از ضخامت فلز پایه، قطعات جوش خورده تا دمای حدود 315 F600 درجه سانتي گراد در يك سرعت کنترل شده سرد می شود بازرس در تمام این مدت مسئولیت نظارت بر انجام کار را دارد تا از  صحت کار انجام شده و تطابق با ملزومات روش کار اطمینان حاصل نماید.

آزمایش ابعاد پاياني

اندازه گيري ديگري که کيفيت يك قطعه جوشکاری شده را تحت تاثير قرار مي دهد صحت ابعادي آن مي باشد اگر یک قسمت جوشکاری شده بخوبی جفت و جور نشود ممکن است غیر قابل استفاده شود اگرچه جوش دارای کیفیت کافی باشد. حرارت جوشکاری، فلز پایه را تغییر شکل داده و میتواند ابعاد کلی اجزاء را تغییر دهد. بنابراین آزمایش ابعادی بعد از جوشکاری ممکن است براي تعیین متناسب بودن قطعات جوشکاری شده برای استفاده مورد نظر مورد نیاز واقع شود.

اطلاعات عمومي

همانند روشهای دیگر بازرسي غير مخرب پيش نيازهاي مختلفي وجود دارد که باید قبل از انجام آزمون چشمی در نظر گرفته شود بعضی از مشخصات بسیار رایج که باید در نظر گرفته شود در پایین بحث شده است .

تيزييني

یکی از پیش نیازهای بسیار واضح این است که بازرس چشمي تيزييني و دقت چشم كافي براي انجام بازرسی داشته باشد در این مورد باید بینایی کافی در دور و نزدیک با استفاده از عینک یا بدون آن در نظر گرفته شود تست چشم بينايي) بوسيله يك شخص صلاحیت دار یکی از پیش نیازهای تاییدیه AWS به عنوان بازرس جوش تایید شده (CWI) و یا کمک بازرس جوش صلاحیت دار( CAWI)مي باشد.

تجهیزات

آزمون هاي چشمي که به استفاده از ابزار و تجهیزات ویژه ای نیاز دارند، به کاربرد و میزان دقت مورد نیاز براي بازرسي بستگي دارد بعضي از ابزار ممکن است به خصوصیات خاصی قبل از استفاده نیاز داشته باشند مانند کالیبراسیون. اگر چه در این راهنما بطور اجمالی درباره آزمون چشمی بحث شده است ولی مفاهیم مختلف و تنوع زیادی در تجهیزات وجود دارد. بعنوان يك قانون عمومي آن ابزاری که با يك كد و مشخصات ویژه ای مطابقت می کند. او براي اندازه گيري با دقتی که قابل پذیرش باشد یا با نیاز بازرسی همخوانی داشته باشد می تواند استفاده شود.

تجربه و کارآموزی

از دیگر پیش نیازها این است که بازرس چشمی باید دانش و مهارت کافی بر انجام دقیق آزمون داشته باشد دانش و مهارت از طریق تحصیل و یا کارآموزی بدست می آیند. هر دو روش بصورت کلاسهای آموزشی و یا در کار میتوانند حاصل شوند. تنوع روش ها و پروسه های کسب کردن دانش و مهارت بسیارند ولی هنر خوب قضاوت کردن به راحتی و آسانی بدست نمی آید. باید به افراد مختلف فرصت كافي براي درك نكات كليدي راجع به آماده سازی اتصالات، پیش حرارت ،جوشکاری، دماي بين پاس (Interpass) تغییر شکل جوش ،(Distortion) مواد مصرفي جوش و دیگر مواد داده  شود. بعلاوه زمان داده شود تا با بسیاری از انواع گوناگون ساخت آشنا شوند.

پروسیجرها

دستورالعمل هاي بازرسي بطور معمول بوسيله كارفرما تهیه میشوند و نوعا شامل دستورات جزء به جزئی که به پروسه هاي مختلف ساخت مربوط می شود، ملزومات جزء به جزء مشتری و میزان بازرسي ميشود. مواردی مثل چه کسي بازرسي را انجام میدهد چه وقت بازرسي انجام می گیرد چگونه آزمون انجام گیرد، و کجا آزمون انجام گیرد؛ نوعا در روش کار شامل شده است.
فاکتورهای جزء به جزء آزمون شامل مواردی همچون طرز کار تصاویر فهرست هاي کنترل ،خواص نیاز به تجهیزات و دیگر موارد مي شود هنگامي که پروسیجرهاي نوشته شده در دسترس نمي باشد، ممکن است از بازرس خواسته شود تا مستقیما با کدها و استانداردها کار کند.

برنامه های تاییدیه

براي مطمئن شدن از اینکه بازرسان چشمی با صلاحیت میباشند (یعنی پیش نيازهاي كافي برقرار مي (باشد باید پرسنل بازرسی چشمی بطور رسمی تایید شوند گواهینامه (Certification) مدرك تایید میباشد موسسه جوشکاری آمریکا برنامه هاي CWI بازرس جوش با صلاحیت و (CAWI) کمک بازرس جوش را ارائه داده است برنامه هاي ديگري براي بازرسان چشمی جوش ممکن است استفاده شود. ايمني  بازرسان چشمی باید تعلیمات کافی در تمارین ایمنی جوشکاری را دریافت نمایند. خطرهاي ايمني بالقوه بسياري وجود دارد ،الکتریسیته گازها، فوم ها، اشعه UVماورابنفش گرما و… هر کسي که براي کار یا رفت و آمد به محيط جوشكاري مي آید باید در مورد ايمني جوشكاري يك دوره کارآموزی بگذراند.

نتیجه گیری

در تمام فعاليت هاي مهندسي به منظور آگاهي از کیفیت جوش و مجموعه جوش داده شده بازرسی جوش ضروری است بازرسی جوش میتواند به مقدار قابل توجهی از پیدایش عیوب و تکرار اشتباهات جلوگیری کرده و در هزینه تعمیران صرفه جويي نمايد . بازرسی جوش مي تواند از چگونگی رعایت اصول فني ضوابط و استانداردها خبر دهد. بازرسی جوش میتواند ،ایمنی بهره وري و عمر بیشتر تأسیسات و تجهیزات را تامین نماید . بازرسی جوش میتواند از مطابقت جوش و سازه جوش داده شده با نيازمندي هاي طرح اطمینان دهد. بازرسی جوش بايستي توسط بازرس صلاحیت دار انجام شود.